Kijk eens door een vrouwenbril naar de openbare ruimte

Zoek jij ook weleens naar een openbaar toilet, terwijl je al drie openbare urinoirs voor mannen gepasseerd bent?  De aandacht groeit voor het feit dat vrouwen in allerlei aspecten van de samenleving vergeten worden: van medisch onderzoek dat is afgestemd op mannen, tot crashtestdummies met het gewicht en lengte van de gemiddelde man. En ook in de fysieke inrichting van de stad blijkt een gender bias te zitten. Vrouwen reizen bijvoorbeeld anders dan mannen: de rechte lijn van A naar B loopt bij vrouwen vaak ‘even snel’ via C en D voor we bij B aankomen. Stedenbouwers en planners zien bij het inrichten van de openbare ruimte nog te vaak over het hoofd dat vrouwen andere behoeften hebben. Lucca de Jong schreef hier een interessante scriptie én dit blog over. Hoe zorgen we dat er meer aandacht besteed wordt aan genderverschillen in stedelijke planning?

Kriskras 

‘Ik generaliseer natuurlijk een beetje als ik zeg dat vrouwen zich anders door de wereld bewegen. Toch is het patroon duidelijk zichtbaar. Vrouwen reizen vaak kriskras door de dag heen. Kinderen naar school brengen, door naar het werk, snel onderweg boodschappen doen, weer de kinderen ophalen, naar de sportclub, en ga zo maar door. Terwijl mannen vaker alleen de typische woon-werkroute afleggen.

Veilig gevoel 

Spelen we met bijvoorbeeld onze infrastructuur wel goed in op zulke genderaspecten? In veel steden reis je bijvoorbeeld wel snel met het OV naar het centraal station, maar moet je eerst via het station om naar een andere wijk te reizen. Ook zorgt de inrichting op veel plekken dat vrouwen zich onveilig voelen op straat. Denk aan slechte verlichting, geen open zichtlijnen en onoverzichtelijke parkeerplaatsen.

Masculien perspectief 

Bij het ontwerpen van de openbare ruimte hebben we het vaak over biodiversiteit en inclusie. Maar waar blijft de vrouw in dit verhaal? Stedenbouw is traditioneel gezien een mannenberoep en dit werkt nog steeds door in patronen, regels en normen. TU-studenten gebruiken studiemateriaal dat gemaakt is vanuit een masculien perspectief. Raadsleden signaleren dat bij ruimtelijke onderwerpen de commissie meer mannelijke leden telt en er bij sociale onderwerpen meer vrouwelijke commissieleden zijn, en hetzelfde patroon is zichtbaar bij de ambtenaren.

“Waarom houden we bij het inrichten van de openbare ruimte wel rekening met dieren, maar niet met vrouwen?”

Dierenbril 

‘Ik heb vanuit de dieren naar onze nieuwe stedenbouwvisie gekeken, maar niet vanuit de vrouw. Je gaat ervan uit dat als je vanuit kwalitatieve doelen iets maakt, dit voor iedereen goed is.’ Deze reactie kwam ik tegen tijdens mijn scriptieonderzoek. Deze ambtenaar verwoordt treffend mijn conclusie dat de rol van gender in stedelijke planning in veel steden nog veel te klein is. Gemeente Amsterdam doet hier wat aan en zette een Vrouwennetwerk op binnen het fysieke domein met genderexperts die nieuw beleid beoordelen. Een goed voorbeeld dat navolging verdient.’

Lucca de Jong rondde haar Bachelor Bestuurs- en Organisatiewetenschap af en doet nu een master Governance of Sustainability Transformations. De samenvatting van haar scriptie ‘Gender in stedelijke planning’ plus aanbevelingen, is hier te lezen. Haar aanbevelingen staan hier.

En jij? Hou jij als (beleids)adviseur voldoende rekening met het vrouwelijke perspectief in jouw plannen? We praten er graag verder over met je! Of gebruik Lucca’s tips om je verder in het onderwerp te verdiepen.

Lucca’s tips 

Lees:
– Feminist City: A Field Guide – Leslie Kern
– Invisible Women: Data Bias in a World Designed for Men – Caroline Criado Pérez

Kijk:
– Reference Man – NPO, BNNVARA

Check deze sites:
https://womenmobilize.org/
https://womenfriendlycitieschallenge.org/
https://womenfriendlycitieschallenge.org/wise-practices/gender-sensitive-housing-in-vienna-frauen-werk-stadt-women-work-city/
https://www.makespaceforgirls.co.uk/
https://feministeerium.ee/en/vienna-urban-planning/
https://www.theguardian.com/cities/2019/may/14/city-with-a-female-face-how-modern-vienna-was-shaped-by-women