Spitsmijden en -spreiden: Zo doorbreek je de didodruk

In januari  nam de Tweede Kamer een motie aan om samen met werkgevers, medewerkers en onderwijsinstellingen tot een landelijke aanpak te komen om het woon-werkverkeer beter te spreiden over de week. Het wordt ook wel de dido-economie genoemd: op dinsdag en donderdag loopt de boel vast, omdat iedereen juist dan massaal naar kantoor gaat.

Uit onderzoek van Kantar blijkt dat piekmomenten na de coronapandemie nóg drukker geworden zijn. Ondanks dat veel mensen flexibeler zijn geworden in waar en wanneer ze werken, kiezen we er toch massaal voor om op de drukste dagen in de spits naar ons werk te reizen. Wat kun jij doen tegen die didodruk?

De kamelenweek

Het effect van de ‘dido-trek’ die als twee kamelenbulten onze werkweek symboliseren, is onderweg merkbaar én leidt tot uitdagingen op kantoor. De pieken worden groter, de dalperiodes steeds stiller. Met de bijbehorende uitdagingen. Op de wegen staan we stil, het OV zit overvol, de fietsfile bestaat en los van de frustratie van het in de file staan, kost het ook gewoon veel tijd. De wisselende bezettingsgraad op kantoren vormt een uitdaging op zich. Op de piekdagen is het soms strijden om een werkplek en parkeerplek terwijl op de rustige dagen het kantoor wordt verwarmd voor bijna niemand. Terwijl er iedere dag wel een reden is om niet naar kantoor te gaan, blijven we elkaar als kamelen volgen in onze dido-werkroutine.

Bron: een organisatie in de energiesector

Werken & Reizen: een één-tweetje

De situatie met overvolle wegen en overvolle kantoren op dinsdag en donderdag lijkt verweven te zijn met de Nederlandse maatschappij. Schoolroosters, sportlestijden, openingstijden van winkels en diensten: veel is rondom onze huidige 9-tot-5 kantoortijden georganiseerd. Maar de maatschappij flexibiliseren? Dat duurt wel even. Moeten we dan maar achteroverleunen? Welnee! Begin bij jezelf en kijk als werkgever naar jullie kansen om op een andere manier te werken en reizen. Waarschijnlijk ben je daar toch al mee bezig met het oog op duurzaamheid, verantwoord ondernemen en een aantrekkelijk werkgever blijven. YNNO (adviesbureau nieuwe manieren van werken) en &Morgen (experts in mobiliteit en gedrag) geloven in een integraal ‘Werken & Reizen beleid’. Geen losse beleidsstukken voor hybride werken, huisvesting en mobiliteit, maar de uitgangspunten van deze onderdelen wezenlijk met elkaar verbinden. Want keuzes op het ene gebied hebben consequenties voor het andere en vice versa.

Alles draait om deze 7 vragen

Vóór de coronacrisis reisden we vaak elke dag op dezelfde manier naar dezelfde werkplek, zonder erover na te denken. Die vanzelfsprekendheid is met hybride werken en reizen veranderd. Medewerkers kiezen bewuster wáár ze werken (thuis of op kantoor) en daarbij ook hoe ze daar komen. Waar je voorheen gewoon naar kantoor ging, zijn er nu veel meer vragen:

1. Wat ga ik vandaag doen?
2. Welke collega’s heb ik daarvoor nodig?
3. Waar ga ik dat doen?
4. Wanneer ga ik op pad?
5. Waarmee maak ik de reis?
6. Hoelang blijf ik op dezelfde plek?
7. Via welke digitale middelen communiceer ik?

Het is echt een andere manier van nadenken over je persoonlijke manier van werken en reizen die ook vraagt om andere keuzes van je organisatie. Een ‘Werken & Reizen beleid’ geeft antwoord op deze vragen. Zodat medewerkers beter kunnen kiezen hoe, wanneer en waar zij werken en reizen én organisaties toe kunnen werken naar het gewenste werk- en reisgedrag.

Zo maak je van dido mado, of wodi

De recent aangenomen motie in de Tweede Kamer is een mooi voornemen, maar ruim 1 op de 3 organisaties doet momenteel nog niets aan het reguleren van de kantoorbezetting. Deze drie maatregelen zijn het populairst bij organisaties die af willen van de dido-werkcultuur:

1. We stemmen onderling af hoe we de vaste fysieke overlegmomenten beter spreiden over de de week.
2. Leidinggevenden geven het goede voorbeeld door op maandag, woensdag of vrijdag te werken.
3. Elk team krijgt een eigen dag toegewezen waarop teamleden fysiek op kantoor aanwezig zijn.

“Woensdag is favoriet als ‘alternatieve’ kantoordag, de maandag is een goede tweede”

Bron: onderzoek Anders Reizen

Maar er zijn er nog tal van andere mogelijkheden, zoals:

1. De thuiswerkvergoeding op dinsdag en donderdag aanzienlijk verhogen (kan zelfs
   budgetneutraal, als je bijvoorbeeld de vergoeding op andere dagen lager maakt en in
   schoolvakanties geen thuiswerkvergoeding geeft).
2. Vraag een aantal populaire collega’s om op woensdag of vrijdag naar kantoor te komen en je
   zal zien welke aantrekkingskracht deze mensen hebben.
3. Maak afspraken met omliggende organisaties (bijvoorbeeld een school die om 08.30 uur
   start en een kantoor dat pas om 09.00 uur opengaat)
4. Creëer schaarste en heel belangrijk: creëer inzicht in de schaarste (bijvoorbeeld door
   mensen te laten intekenen op werkplekken). Laat mensen zelf keuzes maken op basis van de
   actuele beschikbare faciliteiten (hoeveel kantoorwerkplekken zijn er nog vrij?).
5. Laat medewerkers zelf kiezen of ze het liefst de dinsdag of donderdag naar kantoor komen,
   maar niet allebei.

Experimenteer erop los: laat teams zelf de puzzel leggen op welke dagen zij gebruik mogen
maken van bepaalde faciliteiten op kantoor. Stimuleer alleen het maken van de onderlinge afspraken. Wat ga jij doen tegen de didodruk?

Auteurs: Mirjam de Keizer en Bart van Roekel.

Auteur

Mirjam de Keizer

Als projectmanager is Mirjam betrokken bij verschillende verandertrajecten, waaronder de overgang naar een nieuw mobiliteitsbeleid en de ontwikkeling van een nieuw werkconcept. Daarnaast faciliteert ze diverse workshops op het gebied van veranderen, innovatie en nieuwe ideeën.